Gà Kiến Uống Thuốc Bắc

Tên gà nghe thật nhỏ bé nhưng cho thịt thơm ngon, làm rạng danh đất Sông Cầu, Diêu Trì, Tuy Phước, Bình Định…

Được biết, những ngày giỗ chạp, lễ Tết một số người dân quê Phú Yên hay Bình Định thường chọn cặp gà kiến tơ mang biếu người thân, quen. Bởi “nhà quê không sẵn nhiều tiền nhưng giàu lòng hiếu nghĩa. Ông bà, anh chị thử thịt cặp gà này trước cúng sau ăn, bảo đảm sẽ ngậm mà nghe!”.

Sao gọi gà kiến?

Theo một số bậc cao niên ở Bình Định, Phú Yên, nơi có giống gà quý hiếm này sinh sống, tên gà kiến là cách gọi của dân bản địa, tựa như hẹ sẻ, hành sẻ… Đại ý nói giống gà này chậm lớn, phải nuôi không dưới một năm mới ăn thịt được, nặng cỡ 1,3-1,5kg/con. Trọng lượng tối đa giống gà này thường khoảng 3kg/con, gần 3 năm tuổi. Gà kiến thân hình thon gọn, cao dong dỏng, mặt “lanh lợi”, thịt săn chắc tựa gà đá miền Tây Nam bộ. Con trống có bộ lông đỏ tía, đuôi dài, cựa dài trông rất đẹp mã và oai vệ. Thịt gà vàng ươm, chân vàng nghệ rất đẹp mắt.

Món gà hầm này rất có lợi cho người ăn trong những ngày nắng nóng

Thức ăn chủ yếu của giống gà này ở miền Trung là ít bắp hạt và nhiều côn trùng do phải tự “bươn chải” kiếm miếng ăn. Cũng có người khẳng định, cùng giống gà kiến, nhưng loại sống ở vùng núi thuộc huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định sẽ cho thịt thơm ngon vượt trội bởi hằng ngày gà phải leo núi, hóng gió biển, ăn côn trùng, rễ, củ của núi và có khi uống được mấy giọt nước khoáng từ mạch nước ngầm trong lòng núi đá vôi chảy ra. Cứ vậy, ngày qua ngày, chính thổ nhưỡng khắc nghiệt miền Trung đã hun đúc nên hương vị thịt gà kiến ngon ngọt khỏi chê.

Nhờ vậy, gà kiến đã góp phần làm rạng danh món gà nướng Sông Cầu, xôi Diêu Trì. Với lại, Bình Định và Phú Yên chỉ cách nhau cái đèo Cù Mông nên đám gà kiến có cơ hội qua lại.

Gà Kiến nướng chấm muối ớt

Được biết gà kiến còn được nuôi thả ở một số tỉnh lân cận Bình Định, Phú Yên nhưng số lượng không nhiều. Do thời gian thu hoạch quá dài, lợi nhuận không bằng nuôi gà công nghiệp, nên giống gà này đang bị đám gà tam hoàng lai thế chỗ dần. Điều đó đồng nghĩa với trữ lượng giống gà này đang khan hiếm. Tiếc thay!

Hầm thuốc bắc bổ nhất

Thường khi có gà ngon thì làm món gì cũng ngon. Song ông Nguyễn Phúc Ưng Viên rành y mỹ thực ở Q.Gò Vấp, TP.HCM, quyết đem hầm thuốc bắc gồm ít hồ đào, bạch quả, hạnh nhân, táo nhục, câu kỷ tử và rất ít nước ép từ trái bưởi non. Gà hầm ít nhất 2 tiếng, càng lâu càng tốt.

Cuối cùng, thố gà bốc khói cũng hiện ra với một hương thơm thanh thoát, dịu dàng, dai dẳng hỗ trợ. Nước hầm gà ẩn chứa nhiều tầng mỹ vị: trước tiên là chua nhẹ, kế nữa ngọt thanh, rồi đắng thanh với hậu ngọt bùi. Gia chủ họ Nguyễn Phúc cứ căn dặn: phải húp hết nước. Ông giảng giải: chua và ngọt giúp kích thích sự thèm ăn, giải nhiệt và trợ gan. Đắng trợ tim và phổi giúp tuần hoàn máu thông suốt, nhịp thở điều hòa. Theo đó, món gà hầm này rất có lợi cho người ăn trong những ngày nắng hạ, có hôm vọt lên 40oC như ở TP.HCM. Đặc biệt, sau 3 giờ ăn, vòm họng thực khách vẫn dạt dào nước bọt, nghe ngọt bùi sảng khoái lạ.

Trước bốc sau xì xụp

Đơn giản hơn, bạn có thể bắt con gà kiến nặng cỡ 1,3kg làm hai món: nướng muối ớt và nấu cháo đậu đen, đủ cho 4-5 người ăn mê say. Thịt gà kiến săn chắc nên thợ bếp phải ướp gia vị trước gần nửa tiếng mới thấm, rồi đem nướng lửa than.

Thịt gà chắc nhưng mềm dẻo, sớ gà mịn, lúc chín nghe thơm phức và ngọt thanh. Ông bà ta từng dặn: “Thịt gà, cơm nếp, đàn bà. Cả ba thứ ấy đều là dùng tay”. Do vậy khi thưởng thức bạn đừng khách sáo, câu nệ, cứ lau tay sạch rồi bốc, chấm thoải mái với muối ớt hoặc muối tiêu chanh. Nhấp tí men cay, nhường bạn hiền miếng da giòn giòn vàng rộm hay cô em gái xinh xinh chiếc đùi thon thả… Đời sướng như tiên!

Lại thêm món cháo gà nấu đậu phảng phất thơm. Mùi thơm của tinh dầu rau răm quyện với nấm hương và hương thơm đặc trưng của giống gà “tần tảo”.

Nước cháo ngọt đậm lẫn beo béo do tinh chất của đậu đen tiết ra. Càng húp càng nghe mát lòng mát dạ. Để dung hợp giữa đậu và gạo thơm dùng nấu cháo, mỗi thứ khoảng một-hai nắm tay, bạn phải nấu đậu sôi trước khoảng 5-10 phút. Nhờ vậy nước cháo sẽ béo hơn và thịt gà cũng ngọt đậm.

Bình Nguyễn
Theo binhdinh.info